حسابداری یک سیستم است که در آن فرآیند جمع آوری، طبقه بندی ، ثبت، خلاصه کردن اطلاعات و تهیه گزارش های مالی و صورت های حسابداری در شکل ها و مدلهای خاص انجام می گیرد تا افراد ذی نفع درون سازمانی مثل مدیران سازمان و یا برون سازمانی مثل بانک ها، مجمع عمومی سازمان مورد نظر و یا مقامات مالیاتی بتوانند از این اطلاعات استفاده کنند.

کار حسابدار چیست؟

کار حسابدار به طور خلاصه، شامل سه مرحله ثبت، تهیه گزارش و ارایه آن است؛ یک حسابدار معمولا اطلاعات مالی را ثبت و گزارشات مالی را تهیه و به مدیریت شرکت یا مراجع قانونی ارائه می کند. حسابدارن داده های خام را در دفاتر و نرم افزارهای حسابداری ثبت و به آنها نظم می بخشند. محصول نهایی کار یک حسابدار گزارشات و صورت های مالی است که مبنای تصمیم گیری ذینفعان (مدیران، مجامع عمومی سازمان، سرمایه گذاران، دولت و…) می باشد.

حسابدار به عنوان رییس حسابداری:

کار رئیس حسابداری معمولا پیچیده تر از حسابدار است و او علاوه بر این، بر فعالیت سایر حسابداران نیز نظارت داشته و مشکلات احتمالی آنها را حل و فصل می نماید. همچنین رئیس حسابداری علاوه بر بررسی و تهیه گزارشات مالی، باید در مورد یافته های خود به مدیریت و سایر ذینفعان توضیح دهد. در این خصوص باید جلساتی حضوری با مدیران شرکت/سازمان و یا حسابرسان داخلی و یا خارجی داشته و گزارشات مکتوب و مبتنی بر استاندارهای مالی و حسابداری تهیه و ارائه نمایند.

ارتقاء از حسابداری به مدیریت مالی:

از سوی دیگر یک حسابدار متخصص و یا رئیس حسابداری، در آینده می تواند مدیر مالی یک سازمان یا شرکت گردد. یعنی می تواند به مدیریت یک شرکت ایده بدهد که منابع موجودش را در چه راه هایی سرمایه گذاری نماید تا استفاده بهینه از آن صورت گیرد و یا اگر شرکت به منابع مالی جدید نیاز داشت یک مدیر مالی بر اساس دانش آکادمیک و تجارب حرفه ای خود می تواند بگوید که از چه طریقی باید تامین مالی کرد.

حسابداری در حوزه های تخصصی:

بسیاری از حسابداران بسته به نوع سازمان هایی که برایشان کار می کنند، در حوزه خاصی متخصص می شوند مثلا بعضی در حوزه بیمه، برخی در حوزه سلامت و برخی نیز در حوزه پیمانکاری فعالیت دارند.

ساعت و محل کار حسابدار:

اکثر حسابداران در ادارات و شرکت ها کار می کنند. اگرچه برخی از آنها در خانه مشغول به کارند. اغلب آنها به صورت تمام وقت کار می کنند. البته در زمان های خاص مانند پایان سال مالی (در ایران مصادف با اسفند ماه) یا زمان ارائه اظهارنامه مالیاتی که در ایران مصادف با اوایل تابستان است ساعات کاری آنها افزایش می یابد.

وظایف حسابدار:

ثبت اسناد حسابداری در دفاتر و یا نرم افزار حسابداری (این روزها نرم افزارهای حسابداری جای دفاتر حسابداری را گرفته اند).
ثبت اطلاعات کارکنان و محاسبه حقوق و دستمزد ماهیانه آنها و پرداخت فیش حقوقی به آنها.
تهیه و بررسی صورت های مالی و کسب اطمینان از درستی و انطباق آنها با قوانین و مقررات مالی و محاسباتی جاری کشور.
محاسبه بدهی مالیاتی، تهیه اظهارنامه مالیاتی و نظارت بر پرداخت صحیح و به موقع مالیات ها.
ثبت درآمدها و هزینه های شرکت و کنترل حساب سود و زیان و ارائه گزارش های دوره ای در این خصوص به مدیریت.
تهیه، سازماندهی و نگهداری گزارشات مالی قانونی.
ارزیابی عملیات مالی و پیشنهاد بهترین روشها به مدیریت.
پیشنهاد روشهای کاهش هزینه، افزایش درآمد و بهبود سود

۱- نقدی

۲- تعهدی

۳- نیمه تعهدی

۴- تعهدی تعدیل شده

۵- نقدی تعدیل

۱. مبنای نقدی (Cash Basis):
شناسايی درآمد و هزینه مستلزم وصول يا پرداخت وجه است.

 ۲. مبنای تعهدی كامل (Accrual Basis):
صرف تحقق درآمد يا هزينه (بدون ارتباط به وصول يا پرداخت وجه نقد) موجب ثبت می‌شود.

 ۳. مبنای نيمه تعهدی (Mixed Basis):
با توجه به اصل محافظه‌كاری
هزينه ‌ها تعهدی و درآمد ها نقدی

۴. تعهدی تعديل شده (Adjusted Accrual Basis):
هزينه‌ها تعهدی (امكان وصول در كوتاه مدت وجود دارد تعهدي)
درآمدها (امكان وصول در كوتاه مدت وجود ندارد نقدی)

۵. نقدی تعديل شده (Adjusted Cash Basis):
هزینه ها نقدی (ولي پيش پرداخت و علي‌الحساب وجود دارد)
درآمدها نقدی

مديريت‌ واحد تجاري‌ بايد رويه‌هاي‌ حسابداري‌ را به گونه‌اي‌ انتخاب‌ و اعمال‌ كند كه‌ صورتهاي‌ مالي‌ با تمام‌ الزامات‌ استانداردهاي‌ حسابداري‌ مربوط‌ مطابقت‌ داشته‌ باشد. در صورت‌ نبود استاندارد خاص‌، مديريت‌ بايد رويه ها را به گونه‌اي‌ تعيين‌ كند تا اطمينان‌ يابد صورتهاي‌ مالي‌ اطلاعاتي‌ را فراهم‌ مي‌آورد كه：

الف) به‌ نيازهاي‌ تصميم‌گيري‌ استفاده‌كنندگان‌ مربوط‌ است

ب‌) قابل‌ اتكاست‌ به گونه‌اي‌ كه‌：
۱- وضعيت‌ مالي‌ و عملكرد مالي‌ واحد تجاري‌ را صادقانه‌ بيان‌ مي‌كند.
۲- منعكس‌ كننده‌ محتواي‌ اقتصادي‌ است و نه‌ فقط‌ شكل‌ حقوقي‌ معاملات‌ و ساير رويدادها.
۳- بيطرفانه‌ يعني‌ عاري‌ از تمايلات‌ جانبدارانه‌ است‌.
۴- محتاطانه‌ است.
۵- از تمام‌ جنبه‌هاي‌ با اهميت ‌، كامل‌ است‌. رويه‌هاي‌ حسابداري‌ راهكارهاي‌ ويژه‌اي‌ است‌ كه‌ واحد تجاري‌ براي‌ تهيه‌ و ارائه‌ صورتهاي‌ مالي‌ انتخاب‌ مي‌كند.

راهكارهاي‌ مزبور كه‌ در استانداردهاي‌ حسابداري‌ مشخص‌ شده‌اند براي‌ اعمال‌ اصول‌ مندرج‌ در مفاهيم‌ نظري‌ گزارشگري‌ مالي‌ در مورد اقلام ‌، معاملات‌ و ساير رويدادهاي‌ مالي‌ و بويژه‌ موارد زیر ايجاد شده‌ است：

الف) اندازه‌گيري‌ و تجديد اندازه‌گيري‌ داراييها و بدهيها در مواردي‌ كه‌ مبالغ‌ مربوط‌ از اهميت‌ نسبي‌ برخوردار است.
ب‌) نحوه‌ و زمان‌ شناخت‌ تغييرات‌ در داراييها و بدهيها در صورتهاي‌ عملكرد مالي‌. در صورت‌ نبود استاندارد حسابداري‌ خاص ‌، مديريت‌ رويه‌هايي‌ را بكار مي‌برد كه‌ به‌ ارائه‌ مفيدترين‌ اطلاعات‌ در صورتهاي‌ مالي‌ منجر شود.

اين‌ امر مستلزم‌ بكارگيري‌ قضاوت‌ توسط‌ مديريت‌ واحد تجاري‌ با مدنظر قرار دادن‌ ملاحظات‌ زير است：

الف‌) الزامات‌ استانداردهاي‌ حسابداري‌ براي‌ موضوعات‌ مشابه‌ و مربوط‌
ب) تعاريف ‌، معيارهاي‌ شناخت‌ و اندازه‌گيري‌ داراييها ، بدهيها ، درآمدها و هزينه‌ها مندرج‌ در مفاهيم‌ نظري‌ گزارشگري‌ مالي
ج) استانداردهاي‌ صادره‌ توسط‌ ساير مراجع‌ حرفه‌اي‌ معتبر و رويه‌هاي‌ پذيرفته‌ شده‌ صنعت‌ تا ميزاني‌ كه‌ با موارد الف‌ و ب‌ اين‌ بند سازگار باشد.